Alp Disiplini
Alp disiplini yetenek ve hızı birleştiren coşkulu bir spordur. Her yıl milyonlarca amatör kayakçı dünyanın çeşitli yerlerindeki kayak merkezlerinde bu heyecandan paylarına düşeni alırken, sadece küçük bir kısmı düzenlenen yarışmalara katılabilir. Alp disiplini yarışlarının beş resmi dalı vardır. iniş ve süper büyük slalom hız odaklı yarışlardır. Slalom ve büyük slalom, yarışmacının yeteneğinin günün kazananını beklediği daha teknik etkinliklerdir. Beşinci kombine yarışı hem hızı hem de tekniği sınar. Kayak sporunun ilk şekli ismini Norveç dağlarından alan ve 1870’ lerden sonra geliştirilen Telemark’tır. Telemark botları, kayağa sadece parmak kısmından bağlıdır ve bu sayede ayakları kaldırmak ve düz alanlarda kaymak daha kolaydır.
Alp disiplini (alpine skiing) kayaklannın ve botlarının kullanıldığı ilk iniş yarışı, 1921’de İsviçre’de gerçekleştirildi. İniş ve slalom disiplinleriyse 1930’da resmi spor dalı olarak kabul edildi. 1936’dan beri olimpiyat etkinliklerine dahiller. Slalom kelimesi, Norveççe “hafif eğim”den doğmuştur. Alp disiplini kayakçıları iniş yarışlarına başlamadan önce slalom becerilerini kazanırlar.
YARIŞÇI PROFİLİ:
Alp disiplininde esas itici gücü sağlayan yer çekimi olsa da, spor yüksek derecede formda olmayı gerektirir. İşin büyük kısmını bacaklar yüklenir, kollar ve vücudun üst kısmı sadece dengeyi sağlar. Alt bacaktaki kaslar yarışçıların öne eğilmelerini sağladığı için özellikle önemlidir.
PARKURLAR:
Alp disiplini parkurları için belirlenmiş bir uzunluk yoktur; daha ünlü parkurlar 10 yıl ve üzeri sürelerde kullanılmıştır ve bu süre boyunca neredeyse hiç değişmemişlerdir. Hız etkinliği parkurları yarışmacıların keskin dönüş, dik iniş ve düzlük gerilimlerini test etmek üzere tasarlanmıştır. Slalom yarışları daha az zorlu yokuşlarda gerçekleştirilir ve dağdan iniş sırasında kullanılan parkurlar daha düz bir yol izler. Tüm yarışmacıların geçmesi gereken her parkur renkli girişlerle açıkça işaretlenmiştir, Erkeklerin yarıştığı parkurlar kadın yarışmacılarınkine kıyasla daha uzundur ve daha çok geçit içerir.
Açık Ve Kapalı
Alp disiplini yarışları, “kapı” adı verilen renkli bayraklar kullanılarak düzenlenen yamaçlarda ya da pistlerde gerçekleştirilir. Geçitlere, en çok iniş yarışlarında rastlanırken, en sık geçit kullanılan yarışlar da slalom yarışlarıdır. Yan yana dizilmiş bayraklardan oluşan yarışa ‘açık’ geçit yarışı, arka arkaya dizilmiş bayraklardan oluşan yarışa ise ‘kapalı’ geçit yarışı adı verilir. Açık geçitler yarışmacıya aşağı inerken takip etmesi gereken güzergahı gösterirken, kapalı geçitler yarışmacıyı doğal iniş güzergâhı çevresinde dönmeye zorlar.
Kazanma Yolları:
Alp disiplini yarışları, yarışmacıların zamana karşı yarışıp en kısa sürede parkuru bitirmeye çalıştığı yarışlardır. iniş yarışlarında, yarıştan üç gün önce parkurda antrenman yapılmasına izin verilir (en iyi yarış yolunu saptayabilmek için). Buna rağmen, slalom yarışçıları antrenman sırasında pistte büyük hasara yol açabilir; bu nedenle parkuru bir saat içinde
incelemelerine izin verilir.
Yarış Kıyafetleri:
Alp disiplini yarışçıları, aerodinamik sağlamak adına mümkün olduğunca az kıyafet giyer. Gevşek kıyafetler yarışçıyı yavaşlatan sürtünmeler yaratır. Ancak bir kayak kıyafeti mümkün olduğunca az hava geçirmelidir; başka bir deyişle, bu kıyafetler hava geçirmeyecek şekilde tasarlanmazsa, havaya karşı daha az direnç gösterir. Yarışçıların vücut kısımlarını dolgulu takviyelerle korumalarına izin verilir; ancak koruyucular, ağırlık yapacak şekilde vücudun doğal şeklini değiştirmemelidir. Örneğin, kayakçılar sırtlıklar giyebilir. Bu gibi koruyucular sıkı bir denetimden geçer ve aerodinamik bir avantaj sağlamaması için kontrol edilir. Kıyafet (malzeme) olarak; kayak botları, kask, koruyucu gözlük ve batonlar kullanılır.
Kayaklar ve Bağlayıcılar:
Her Alp disiplini etkinliği, farklı türde bir kayak takımı gerektirir. Bir Alp kayağının özgün bir şekli vardır. Yan taraftan bakılınca ince bir kemer ya da kavis gibi görünen kayakların, ortadan bakıldığında kayakçının ağırlığını kayakların ucuna odaklayan ayarları fark edilir. Modern kayak takımları da kenarlardan yontulur; her iki uçtan da içe doğru kavislenen kenarlar, merkez noktasının yakınında kayağa en dar halini verir. Karın içine giren kavisli kısımlar dönüşlere hız kazandırır. Kayaklar genelde 1.65 cm boyutunda olurlar.
Batonları Yönetebilmek:
Alp disiplini yarışlarının her dalı farklı bir yetenek gerektirir. Hız etkinliklerinin sonucu tek bir zaman ayarlı yarışla belirlenir. Dünya liderlerinin yaptığı hatalar, ve adı bilinmeyen şanslıların çıkarttığı yarışlar, liderlik tablolarını genellikle etkiler. Teknik yarışçılar ayni günde düzenlenen iki yarışa katılır ve her yarışçının bitirme noktasını belirlemek için süreler toplanır. Farklı yarışlardan oluşan bir etkinlikte rakipleri iniş yarışı ve slalomda kullandıkları sürelere göre sıralanırlar. Süper büyük slalom yarışları, çok özel yetenekleri bir arada ister. İniş yarışı gibi yarışlarda, yarışmacıların marifetlerini göstermek için sadece bir fırsatları vardır. Bununla birlikte, diğer slalom etkinliklerinde de olduğu gibi parkurda antrenman yapmak yasaklanmıştır: Süper büyük slalom yarışı sadece bir kez koşulur.
Yarış Teknikleri
Yüksek bir seviyede kayak yapmayı öğrenmek yıllar sürer. Dünya çapındaki Alp Disiplini kayakçılarının birçoğu daha okula bile başlamadan kayak yapmaya başlar. Üst seviyedeki pek az kayakçı farklı etkinliklerde kazanan olmuştur. Örneğin; İsviçreli yıldız Pirmin Zurbriggen iniş yarışları, süper büyük slalom, büyük slalom ve kombine yarışlarda 1 980’lerde madalyalar kazanmıştır. Yine de, birçok Alp disiplini kayakçısı hıza ya da teknik disipline odaklanır.
Dönüşler : Dönüşler, kayak üstüne çıkmamış olanlara karmaşık gelebilir. Yarış hızındayken o dönüşleri yapmak kesinlikle sıkı çalışma gerektirir. Ama modern kayak takımlarının yardımlarını unutmamak gerekir; onların sayesinde, dönüş yapmak hiç bu kadar kolay olmamıştı. Kullanılan son tekniğe ‘oyma dönüşü’ adi verilir. Örneğin, yarışçı ağırlığını sol kayağa aktarır ve kayağın dış kenarının eğimi kesmesini sağlar. Kayak sol tarafa döndükçe, eğimin biçimine göre esner.
İniş Yarışı : Hız etkinliklerinde, yarışçıyı yavaşlatması nedeniyle dönüşler asgari seviyede tutulur, Yarış çizgisinde kalmak için ayarlamalar yaparken, yarışçı ayaklarının üstünde durabilmek için gücüne ve dengesine güvenmelidir.
Slalom: Yarışçılar slalom kapıları arasında dönüşler yapmak zorundadır. Yüksek seviyedeki slalom kayakçıları dönüşlerini kapılara çok yakın yapar; bu sayede yolları, mümkün olduğunca düz ve kısa kalır. Yarışçıların “blok” adlı tekniği kullanarak kapıları sökmesine izin verilir.
Atlayışlar: Slalom yarışçıları, yerle temaslarını nadiren keserler; ama hızlı yarışlar, genellikle yarışçıların atlayış yapmasını gerektirir. Otoyol trafiğinden daha hızlı ilerleyen iniş yarışçıları, bir atlayışta 80 m yüksekliğe çıkabilirler, Bu yükseklikte bir atlayış, ciddi yaralanmaları önleyebilmek için bir çok yetenek ister, Yere inen yarışçılar ekipmanlarına da güvenirler. Kenardaki şeritler kayağı serbest bırakır ve yumuşak kayak kıyafeti kaymalarını, hafifçe yavaşlamalarını ve güvende olmalarını sağlar.
Müthiş Hız: Kayak ve kar arasındaki sürtünme bir yanşçının hızını, dönüşlerini, hava direncini ve engellerini etkileyen en küçük ama aynı zamanda en büyük etkendir. Yarışçılar, kıvrılma pozisyonu sayesinde rüzgarın etkilerini en aza indirmeye çalışır.
