Masa Tenisi
MASA TENİSİNİN TARİHÇESİ
Nispeten genç bir spor olmasına (tenisten daha yeni ve basketboldan biraz daha eski) rağmen, masa tenisinin kaynağı hiç bir zaman kesin olarak bilinmemektedir. .
Bu sporun salon tenisi adıyla bilinen en eski şekli 1880 li yıllarda Hindistan ve Güney Afrika’daki İngiliz ordu subayları tarafından oynanırdı. Puro kutularının kapaklarını raket, yuvarlatılmış şarap şişesi mantarlarını da top olarak kullanırlardı. File olarak da kitapları kullanıyorlardı.
1890 lı yıllarda İngiltere’de bu oyunun diğer versiyonları geliştirildi. Bunlar “whiff whaff” ve “gossima” gibi değişik isimlere sahiptiler ve Parker Brothers firması masaya kurulabilen portatif net, dışı file kaplı küçük bir top ve minyatür raketlerden oluşan salon tenisi kitleri satmaya başladı.
1900 yılında Amerika’yı zayaret eden İngiliz James Gibb, dönerken yanında bazı içi boş selüloid toplardan getirdi ve arkadaşlarıyla salon tenisini bu topları kullanarak oynamaya başladı. Gibb, topun rakete ve masaya çarptığı zaman çıkardığı sesi temsil eden “ping pong” ismini kulanmaya başladı.
Fakat 1901 yılında İngiliz spor ekipmanları üreticisi olan John Jacques “Ping Pong” ismini kendi adına tescil ettirdi ve bu ismin Amerika haklarını Parker Brothers firmasına sattı. Onlar da yeni kitlerini bu isimle çıkardılar.
Bir başka İngiliz, E. C. Goode, 1902 yılında tahta raketinin yüzeyini pürüzlü lastikle kaplayarak topa falso vermeyi başardı. Aynı yıl İngitere’de Ping Pong Federasyonu kuruldu fakat isim hakkının Parker Brothers firmasında olmasından ve dolayısıyla ekipmanların çok pahalıya çıkmasından dolayı 3 yıl sonra kapandı.
Buna rağmen diğer üreticilerin genel bir isim olan table tennis (masa tenisi) adı altında sattıkları ekipmanlarla bu spor İngiltere ve Avrupa’da sessizce yaygınlaştı. 1921 yılında İngiltere’de yeni bir masa tenisi federasyonu kuruldu. Peşinden de 1926 yılında İngiltere, İsveç, Macaristan, Hindistan, Danimarka, Almanya, Çekoslovakya, Avusturya ve Galler’in Berlin’de yaptıkları toplantıda Fédération Internationale de Tennis de Table (International Table Tennis Federation – Uluslararası Masa Tenisi Federasyonu) kuruldu.
İlk dünya şampiyonası 1927 yılında Londra’da yapıldı. Bu yıldan 2. dünya savaşına kadar tüm şampiyonalar Macaristan’ın egemenliği altında geçti. Bu zamanların en iyi oyuncuları bayanlarda yedi dünya şampiyonası kazanan Macar Maria Mednyanszky ve beş defa dünya şampiyonu olan yine Macar Viktor Barna’ydı. Çekoslovakya ve Romanya’lı sporcular da bazı şampiyonaları kazandılar.
Amerika Ping Pong Federasyonu 1930 yılında kuruldu fakat sadece Parker Brothers firmasının ekipmanları kullanılabildiği için üye sayısı fazla olamadı. 1933 yılında iki rakip federasyon daha kuruldu. Bunlar U.S. Amatör Masa Tenisi Federasyonu ve Ulusal Masa Tenisi Federasyonuydu. Bu üç gurup 1935 yılında birleşerek U. S. Masa Tenisi Federayonu adını aldı. 1994 yılında da adını U.S.A. Table Tennis olarak değiştirdi.
İkinci dünya savaşından sonra bir süre daha orta Avrupalı oyuncuların egemenlikleri sürdü. 1953 yılından itibaren Asya’lı oyuncuların egemenliği başladı. Asya’lı yıldız oyuncuların aniden ortaya çıkmalarının bir sebebi Japon Horoi Satoh’ın 1952 yılında ilk defa kullandığı süngerli lastiklerin kullanılmaya başlamasıdır. Bu yeni malzeme oyunu hızlandırdı ve oyuncuların topa daha fazla falso vermelerine imkan sağladı.
Asya’lı oyuncular “Penholder tutuşu” adı verilen ve raket sapının başparmak ile işaret parmağı arasında tutulduğu bir tutuş şekli geliştirdiler. Bu tutuş şeklinde her tür vuruş için raketin aynı yüzünü kullanıyordu (artık bu tutuş ile raketin her iki yüzünü de kullanan oyuncular vardır). Bu tutuş bugün bir çok üst seviye uluslararası oyuncu tarafından kullanılmaktadır.
1988 yılında masa tenisi erkek ve bayanlarda tekler ve çiftler müsabakalarını içeren olimpik bir spor haline geldi.
Türkiye’de masa tenisinin tarihçesi:
Türkiye’de temel olarak Cumhuriyet’ten sonra oynanmaya başlanan masa tenisinde ilk ulusal birincilik 1930 yılında düzenlendi. 1966’da Türkiye Masa Tenisi Federasyonu kuruldu. Balkan(1973) ve Akdeniz Oyunları(1973-75) şampiyonu Vasil Aleksandridis bu dalda başarı kazanan ilk Türkiyeli sporcu olarak tarihe geçti. 1983’te masa tenisi ligi kuruldu ve aynı yıl erkeklerde Eczacıbaşı, bayanlarda da Eskişehir-Bentspor şampiyon oldu.
MASA
Oyun yüzeyi olarak tanımlanan masa üst yüzeyi, 2.74 m uzunluğunda ve 1.525 m eninde bir dikdörtgen olacak ve zeminden 76 cm yükseklikte yatay bir düzlemdedir. Oyun yüzeyi, masa üst yüzeyinin yan kenarlarını içermez. Oyun yüzeyi, her yerinde, 30 cm yükseklikten bırakılan standart bir topun yaklaşık 23 cm sıçrama sağlayacağı herhangi bir malzemeden yapılabilir. Oyun yüzeyi tekdüze koyu bir renk ve mattır. Üst yüzeyin 2.74 m uzunluğundaki iki kenarı boyunca 2 cm genişliğinde beyaz kenar çizgileri, 1.525 m uzunluğundaki iki kenarı boyunca 2 cm genişliğinde beyaz uç çizgileri bulunur.
AĞ TAKIMI
Ağ takımı; ağ, ağın askı kordonu, destek çubukları ve bunları masaya tutturan kelepçelerden oluşur. Ağ, dış kenarları her iki yanda masa kenar çizgilerinden 15.25 cm dışarıda olan 15.25 cm yüksekliğindeki destek çubuklarına tutturulmuş bir askı kordonuna asılı olmalıdır. Ağın üstü, bütün uzunluğu boyunca oyun yüzeyinden 15.25 cm yükseklikte bulunur.
TOP
Top; küre şeklinde ve 40 mm çapında olmalıdır. Topun ağırlığı 2.7 gram ‘dır. Top, selüloit veya benzeri plastik maddeden yapılmış, beyaz veya turuncu renkte ve mat olmalıdır.
RAKET
Raket, herhangi bir boyut, şekil ve ağırlıkta olabilir. Ancak tahtası düz ve sert olmalıdır. Tahta kalınlığına göre en az % 85’i doğal ahşap olmalıdır. Tablanın içindeki yapıştırıcı tabakası, karbon fiber, cam elyafı veya sıkıştırılmış kâğıt gibi elyaflı malzemeler ile takviye edilebilir. Ancak bu tabaka toplam kalınlığın %7.5’ u veya 0.35 mm’ den daha kalın olmamalıdır. (Hangisi daha küçük ise).
Tahtanın topa vurmak için kullanılan yüzü, yapıştırıcı dahil toplam kalınlığı 2 mm’den çok olmayan, pütürleri dışa doğru, basit bir pütürlü lastikle, ya da yapıştırıcı dahil toplam kalınlığı 4 mm’den çok olmayan, pütürleri içeri veya dışarı doğru, sandviç lastikle kaplanmış olmalıdır.
Basit pütürlü lastik, bütün yüzeyi boyunca cm2 de 10’dan az, 30’dan çok olmayan eşit dağılmış pütürlü, doğal veya sentetik, tek tabakalı gözeneksiz bir lastiktir.
Sandviç lastik, kalınlığı 2mm’den çok olmayan basit pütürlü bir dış tabaka ile kaplanmış gözenekli bir lastik tabakasıdır.
- Lastik kaplama malzemesi tablayı tamamen kaplamalı, ancak taşmamalıdır. Sadece, tablanın raket sapına en yakın ve parmaklarla kavranan kısmı kaplanmamış bırakılabilir veya herhangi bir malzeme ile kaplanabilir.
- Tahta, içindeki her tabaka ile kaplama malzemesinin her tabakası veya tablanın topa vurmada kullanılan yüzündeki yapıştırıcı, sürekli, kesintisiz ve her yerinde eşit kalınlıkta olmalıdır. Tahtanın kaplı yüzündeki kaplama malzemesinin yüzeyi veya kaplamasız tabla yüzü; mat, bir yüzde canlı kırmızı, diğer yüzde siyah olacaktır.
- Oyunun başlangıcında veya oyun içinde raketini değiştirdiğinde, her oyuncu, rakibine ve hakeme kullanacağı raketi gösterecek ve incelemelerine izin verecektir.
Raket Tutuş Şekilleri:
Amerikalı oyuncuların %90 dan fazlasının benimsediği ve masa tenisinde en yaygın tutuş şekli shakehands adı verilen tutuş şeklidir. Bu yüzden burada bu tutuş şekli gösterilecektir. Dünyada da en popüler ve en esnek tutuş şeklidir. Başka bir tutuş şekline alışkın değillerse veya özel bir sebepleri yoksa tüm öğrenciler bu tutuş şeklini benimsemelidirler.
Tutuş şekli sınıfınıza ilk öğreteceğiniz konu olacaktır. Onları bir duvarın karşısına dizin ve raketin nasıl tutulduğunu gösterin. Sonra onların denemelerini isteyin (herkesin bir raketinin olduğu varsayılmıştır). Hepsine tek tek bakıp gerekiyorsa tutuşlarını düzeltin. Doğru tutanları takdir edin. En uyumsuz öğrenci bile raketi doğru tutabilir.
Shakehands Tutuşu:
Çocukların tutuşunu kontrol edebilmek için öncelikle sizin doğru tutuşu bilmeniz gerekir. Bu öğrenmesi kolay bir tutuş şeklidir. Aşağıda tutuş şekli açıklanmıştır.
- Raketin sapıyla tokalaşarak başlayın. Sonra işaret parmağınızı lastiğin alt kısmı boyunca uzatın. Bu rakete ekstra denge sağlar.
- Şimdi başpamağınızın durduğu yeri kontrol edin. İşaret parmağınızın olduğu tarafın aksi yüzünde lastiğin alt ucunda olmalıdır. Başparmak raket sapına dik durumda olmalıdır ve başparmağın yumuşak kısmı tahtaya değmemelidir
- Sonra işaret parmağıyla baş parmak arasındaki oyuğu kontrol edin. Raket bu noktaya (belki biraz işaret parmağı tarafına doğru fakat hiç bir zaman başparmak tarafına doğru olmamalıdır) yerleşmiş olmalıdır. Kesin konumu biraz farklılık gösterebilir.
- Bu tutuş şeklinde raket başparmak ve işaret parmağı ayrıca raket sapında en az üç parmak tarafından tutulur. Ek olarak orta parmak raketin ağırlığına destek olur. Parmaklar doğru yerlerindeyken raket çok sabit ve dengeli olur. Backhand vururken başparmak kuvvetli destek verir. Forehand vuruken aynı işi işaret parmağı yapar.
Öğrenciler raket tutmayı doğru olarak öğrendikten sonra başlamaya hazırsınız demektir.
 |
 |
|
|
Shakehands tutuşu Backhand (Raketin Ters Yüzü) |
Shakehands tutuşu Forehand (Raketin Düz Yüzü) |
Penhold Tutuşu:
Asyalı oyunucların geleneksel tutuş şekli olan Penhold tutuşu kalem tutmaya benzer. Çin ve Japon tutuşu olmak üzere iki yaygın kullanımı vardır. Her iki tutuş şekli için sapı bu tutma şekline uygun olan raket kullanmak gerekir. Japon tutuşunda kullanılan raketin sapı daha kalındır. Japon tutuş şekli daha güçlü forehand vuruşları yapılmasını sağlar fakat backhand vuruşları için daha dezavantajlıdır. Çin tutuş şeklinde ise forhand-backhand vuruşları arasında hızlı geçiş avantajı vardır.
Penhold tutuş şekli, backhand vuruşlarındaki zayıflığı nedeniyle özellikle yeni başlayanlar için shakehands oynayanlara göre daha çok çalışma gerektirir. Oyuncular bu tutuş şeklinin backhand dezavantajını, son yıllarda yaygınlaşmaya başlayan ters backhand penhold vuruşu (reverse penhold backhand) ve ayak hareketlerini çok geliştirerek karşılayabilmektedir.
Çin Penhold Tutuş Şekli
Japon Penhold Tutuş Şekli
TANIMLAMALAR
Ralli, topun oyunda olduğu süredir.
Top, servis amacıyla yukarıya doğru atılmadan önce serbest elin ayasında sabit olarak durduğu son andan; rallinin let veya sayı olarak sonuçlandığı ana kadar oyundadır.
Let, sonucun skora yansıtılmadığı rallidir.
Sayı, sonucun skora yansıtıldığı rallidir.
Raket eli, raketi tutan eldir.
Serbest el, raketi tutmayan eldir; serbest kol serbest elin olduğu koldur.
Vuruş, topa elde tutulan raketle veya bilek altında olmak kaydıyla raket eli ile yapılan temastır.
Bir oyuncu topu, rakip tarafından yapılan son vuruştan sonra, oyun yüzeyinin üstünde veya oyun yüzeyine doğru gelmekte iken, kendi sahasına değmeden, kendisine, giydiği veya taşıdığı herhangi bir şeye değmesi ile engellemiş olur.
Servisçi, bir rallide topa ilk vuran oyuncudur.
Karşılayıcı, bir rallide topa ikinci vuran oyuncudur.
Hakem, yarışmayı yönetmek için görevlendirilen kişidir.
Yardımcı hakem, belli kararlarda hakeme yardımcı olmak üzere atanan kişidir.
Oyuncunun giydiği veya taşıdığı herhangi bir şey tanımı; top dışında ralli başında giymekte veya taşımakta olduğu her şeyi içerir.
Uç çizgisinin, masanın her iki yanından sonsuza dek uzandığı kabul edilecektir.
SERVİS:
Servis, servisçinin hareketsiz ve açık duran serbest elinin ayasında serbest ve hareketsiz duran topla başlar.. Servisçi daha sonra topu, falso verdirmeden dikeye yakın doğrultuda yukarı doğru atılır. Top, serbest elin ayasını terk ettikten sonra en az 16 cm yükselecek ve vuruluncaya kadar hiçbir şeye dokunmaksızın düşmeye başlayacaktır. Servisçi; düşmekte olan topa o şekilde vuracak ki top ilk olarak kendi sahasına ve sonra doğruca karşılayıcının sahasına değdirmelidir. Çift yarışmalarında ise top sırasıyla servisçinin ve karşılayıcının sağ yarı sahalarına değecektir.
Not: Eğer hakem veya yardımcı hakem servis atışının kurallara uygunluğundan emin olmazsa, bir maçta ilk olayda oyunu durdurup servisçiyi uyarabilir. Ancak, aynı oyuncunun veya çift maçında eşinin uyarıdan sonraki açıkça kurala uygun olmayan servis atışı kuraldışı servis kabul edilecektir.
KARŞILAMA:
Servis atışından veya bir karşılamadan sonra topa, doğrudan veya ağ takımına değdikten sonra rakibin sahasına değecek şekilde vurulacaktır.
OYUN DÜZENİ
- Tek maçlarında, önce servisçi servis atacak, sonra karşılayıcı karşılama yapacak, daha sonra servisçi ve karşılayıcı sırayla karşılama yapacaklardır.
- Çift maçlarında, servisçinin attığı servisten sonra karşılayan karşılama yapacak, sonra servisçinin eşi, daha sonra da karşılayanın eşi karşılama yapacaklardır. Bundan sonra her oyuncu bu sıra ile karşılama yapacaktır.
LET
Aşağıdaki hallerde ralli let olarak değerlendirilecektir:
- Eğer servis atışında top ağ takımına dokunursa ve başkaca bir kusur yoksa veya top karşılayıcı veya eşi tarafından engellenmişse,
- Eğer servis, karşılayan oyuncu veya çift hazır değilken atılmışsa, karşılayan veya eşinin topa vurmak için girişimde bulunmamaları kaydıyla,
- Servis veya karşılamada başarısızlık veya kurallara uyamama, oyuncunun kontrolü dışında bir etkenden kaynaklanmışsa,
- Eğer oyun, hakem veya yardımcı hakem tarafından durdurulursa,
- Karşılayanın yarı alanına değdikten sonra ağ yönünde geri dönerse,
- Karşılayanın yarı alanında durursa,
- Tek maçında top karşılayıcının yarı alanına değdikten sonra, masa kenar çizgilerinin herhangi birinden masayı terk ederse,
Oyun aşağıdaki hallerde durdurulabilir:
- Servis atma, karşılama sırasının veya saha değişimi hatasının düzeltilmesi amacıyla,
- Çabuklaştırılmış sistem uygulamasına geçiş amacıyla,
- Bir oyuncuyu veya öğütçüyü uyarmak veya cezalandırmak amacıyla,
- Oyun koşulları, ralli sonucunu etkileyecek şekilde bozulmuşsa,
SAYI
- Ralli let olmadıkça, oyuncu aşağıdaki hallerde sayı kazanacaktır:
- Rakibi doğru bir servis atışı yapamazsa,
- Rakibi doğru bir karşılama yapamazsa,
- Top, oyuncunun servis atışından veya karşılamasından sonra, rakibi tarafından vurulmadan önce, ağ takımı dışında herhangi bir şeye değerse,
- Top, rakibinin vuruşundan sonra, kendi sahasına değmeden kenar çizgisi veya uç çizgisini geçerse,
- Top, rakip tarafından vurulduktan sonra, ağ gözenekleri içinden veya ağ ile ağ destekleri arasından veya ağ ile oyun yüzeyi arasından geçerse,
- Rakibi topu engellerse,
- Rakibi topa kasıtlı olarak art arda iki kez vurursa,
- Rakibi, topa raket tahtasının uygun uymayan bir yanı ile vurursa,
- Rakibi veya rakibinin giydiği veya taşıdığı her hangi bir şey oyun yüzeyini hareket ettirirse,
- Rakibi veya rakibinin giydiği veya taşıdığı her hangi bir şey ağ takımına değerse,
- Rakibinin serbest eli oyun yüzeyine dokunursa,
- Rakip çift, topa ilk servisçi ve ilk karşılayanla belirlenen uygun sıra dışında vurursa,
- Eğer her iki oyuncu veya çift fiziksel engel nedeniyle tekerlekli sandalyede oynuyorsa:
- Topa vurulduğunda, rakibinin kalçası oturduğu yer veya minder(ler) ile yeterli teması sağlayamamışsa,
- Rakibi, topa vurmadan önce herhangi bir eli ile masaya dokunursa,
- Rakibinin tekerlekli sandalyesinin ayaklığı veya oyuncunun ayağı oyun sırasında zemine dokunursa,
- Karşılıklı çiftler en az biri tekerlekli bir sandalyede bir oyuncu içeriyorsa, tekerlekli sandalyenin herhangi bir kısmı veya ayakta olan bir oyuncunun ayağı masanın orta çizgisinin hayali bir uzantısını geçerse.
SET:
Bir set, her iki oyuncu veya çift 10 sayıya ulaşmamış olmak koşulu ile ilk önce 11 sayıya ulaşan oyuncu veya çift tarafından kazanılır. Her iki oyuncu veya çiftin 10’ar sayıya ulaşmaları halinde, seti ilk önce iki sayılık bir üstünlüğe ulaşan oyuncu veya çift kazanır.
MAÇ:
Bir maç, herhangi bir tek sayıdaki setin çoğunluğunun kazanılmasıyla sona erer.
SERVİS, KARŞILAMA SIRASI VE SAHA SEÇİMİ
- İlk servis, ilk karşılama ve saha seçimi hakkı kura ile belirlenir. Kurayı kazanan taraf ilk servisi atmayı, ilk karşılamayı yapmayı veya istediği sahada başlamayı seçebilir.
- Kurayı kazanan oyuncu veya çift, ilk servis veya ilk karşılama ya da istediği sahada başlama hakkını seçtikten sonra, diğer oyuncu veya çift diğer seçeneği kullanma hakkına sahip olacaktır.
- Her 2 sayıdan sonra, karşılayıcı oyuncu veya çift, servisçi oyuncu veya çift olacak ve set sonuna kadar bu şekilde sürecektir. Ancak her iki oyuncu veya çift 10’ar sayıya ulaşmışlarsa veya çabuklaştırılmış sisteme geçilmişse, servis atma ve karşılama sırası aynı şekilde devam etmekle birlikte, her oyuncu sırası geldiğinde sadece bir sayı için servis atacaktır.
- Çift maçının her setinde, ilk servis atma hakkına sahip çift, kendi aralarında kimin ilk servisi atacağını belirleyecek, ilk sette karşılayıcı çift kendi aralarında kimin ilk karşılayıcı olacağını kararlaştıracaktır. Takip eden setlerde, ilk servisçi belirlendikten sonra, bir önceki sette bu oyuncuya servis atan oyuncu ilk karşılayan olacaktır.
- Çiftlerde, her servis değişiminde, önceki karşılayıcı, servisçi; önceki servisçinin eşi ise karşılayıcı olacaktır.
- Bir sette ilk servisçi olan oyuncu veya çift, bir sonraki sette ilk karşılayan olacaktır. Çift maçının mümkün olan son setinde çiftlerden biri 5 sayıya ulaştığında; takip eden servisi karşılama durumunda olan çift, kendi aralarında servis karşılama sırasını değiştirecektir.
- Her sette, oyuncu veya çiftler saha değiştirecektir. Ayrıca, maçın mümkün olan son setinde, taraflardan biri 5 sayıya ulaştığında taraflar yine saha değiştirecektir.
Oyun Giysisi:
Oyun giysisi, kısa kollu veya kolsuz forma, şort veya etek veya tek parça spor giysisi, çoraplar ve spor ayakkabılarından oluşacaktır. Bunların dışında, örneğin eşofmanın tümü veya bir parçası gibi başka giysiler, başhakemin izni olmadan oyun sırasında giyilemez.
Oyun Koşulları:
Oyun alanı dikdörtgen olacak, 14 m’ uzunluğundan kısa, 7 m’ genişliğinden dar ve 5 m’ yüksekliğinden alçak olmayacaktır. Oyun alanının dört köşesi 1.5 m’ den uzun olmayan çevre panoları ile kapatılabilir. Tekerlekli sandalyeli yarışmalar için oyun alanı, 8 m’ uzunluğundan kısa ve 6 m’ genişliğinden dar olmayacak şekilde küçültülebilir.
MAÇ GÖREVLİLERİ
Başhakem: Bir bütün olarak her yarışma için bir başhakem atanacak, kimliği ve yeri, katılanlara ve gerektiğinde takım kaptanlarına bildirilecektir.
Hakem, Yardımcı Hakem ve Vuruş Sayıcı: Her maç için bir hakem ve bir yardımcı hakem görevlendirilir. Hakem, masanın yanında, ağ takımı hizasında oturacak veya ayakta duracaktır. Yardımcı hakem, masanın diğer yanında, yüzü hakeme karşı oturur.
Takım Maçı Sistemleri
5 maçlık sistem (Yeni swaythling kupa sistemi, 5 tek)
Bir takım 3 oyuncudan oluşacaktır.
Oyun sırası;
A ile X
B ile Y
C ile Z
A ile Y
B ile X şeklinde olacaktır.
5 maçlık sistem (Corbillon kupa sistemi, 4 tek ve 1 çift)
Bir takım 2, 3 veya 4 oyuncudan oluşacaktır.
Oyun sırası ;
A ile X
B ile Y
Çiftler
A ile Y
B ile X şeklinde oluşacaktır.
