Futbol
Futbol 11’er kişilik iki takımla, kendine özgü kurallara göre oynanır. Bu sporda amaç topu el ve kol kullanmaksızın, ayakla oynayarak rakip kaleye sokmaktır. Gerektiğinde kafa ile ya da kurallara uygun olarak bedenin herhangi bir yeriyle topa vurulabilir. Futbolda her iki takımın da birer kalesi ve bu kaleyi koruyan kalecisi vardır. Oyuncular arasında yalnızca kaleci belirlenmiş bir alan (ceza alanı) içinde topu elle tutabilir.
Futbolda saha ölçüleri
Uluslararası maçlar için oyun alanının uzunluğu 100-110 metre, eni ise 64-75 metredir. Uzun kenarlara taç çizgileri, kısa kenarlara aut çizgileri adı verilir. Taç çizgilerini tam ortalarından birbirine birleştiren ve böylece futbol oynanan alam eşit iki parçaya bölen çizgiye de orta çizgi denir. Orta çizginin tam ortası merkez olmak üzere çizilen 9,15 metre yarıçapındaki çembere de orta yuvarlak ya da santra yuvarlağı adı verilir. Başlama vuruşları bu çemberin merkezinden yapılır. Karşılaşma başlamadan önce takımlar orta çizginin ayırdığı ve yarı alan denen bölümlerde yerlerini alırlar.
Her takımın kalesi kendi yarı alanındaki kaledir. Aut çizgisinin tam ortasında yer alan kalenin iki direğinin arası 7,32 metre, yüksekliği ise 2,44 metredir. Oyunda kullanılan topun da belirli kurallara göre yapılmış olması zorunludur. Çevresi 68-71 cm, ağırlığı ise 435-497 gr arasında olan futbol topu kolayca zıplayabilecek kadar şişirilmiş olmalıdır.
Futbolda oyuncular ve hakemler
Futbol karşılaşmalarında her takım genel olarak kendi simgesi olan renklerde forma giyerek sahaya çıkar. Elle topu tutma hakkına sahip kalecilerin ise öbür oyunculardan ayırt edilebilmeleri için farklı giyinmeleri gerekir.
Futbol maçlarında oyunun saptanan kurallara göre oynanmasını sağlamakla görevli üç hakem bulunur. Bunlardan biri orta, ikisi de yan hakemdir. Oyunu orta hakem yönetir ve oyun içinde hakemin verdiği karar kesindir. Taç çizgisi üzerinde görev yapan yan hakemler ise orta hakemin yardımcılarıdır. Yan hakemler topun oyun alanının dışına çıkışını, ofsaytları işaret etmenin yanı sıra faullerde, elle oynamalarda, golü belirlemede, oyuncu değişikliklerinde orta hakeme yardımcı olurlar. Her biri oyun alanının bir yarısından sorumlu olan yan hakemler orta hakemi uyarmak için ellerindeki küçük bayrakları kaldırırlar.
Futbol’la ilgili temel terimler ve kurallar
Futbol karşılaşmalarında 90 dakika olan oyun süresi 45’er dakikalık iki devreye bölünür. İki devre arasında 15 dakikalık dinlenme arası vardır. Oyun içinde çeşitli nedenlerin yol açtığı duraklamalar orta hakem tarafından oyun süresine eklenir.
Oyun alanında, kale önünde bulunan ve uzun kenarlanndan biri kale çizgisi olmak üzere 40,32 x 16,50 metre boyutlarındaki bölüme ceza alanı adı verilir. Kaleciler bu alan içinde topu elleriyle tutma hakkına sahiptirler. Gene bu alan içinde, kalenin hemen önünde yer alan ve 18,32 X 5,50 metre boyutlarıyla sınırlanmış alana da altı pas denir. Ceza alanı içinde rakip oyuncuya yapılan fauller ve elle oynamalar penaltı ile cezalandırılır. Penaltı, ceza alanı içinde kale çizgisinin ortasından 11 metre uzaklıktaki penaltı noktasından yapılır. Kaleci, top penaltıyı atan oyuncunun ayağından çıkmadan hareket edemez.
Hakem kuralları çiğneyen takımı cezalandırmak amacıyla serbest vuruş kârarı da verebilir. Serbest vuruşların atılması sırasında kuralları çiğnemiş olan takımın oyuncularının toptan en az 9,15 metre uzakta durmaları gerekir. Eğer bir oyuncu rakip oyuncuyu sakatlayacak ölçüde sert ve bilinçli faul yaparsa bu oyuncu orta hakem tarafından sarı ya da kırmızı kartla cezalandırılır. Sarı kart, benzeri hareketin tekrarlanmasında oyuncunun oyun dışı kalacağının uyarışıdır. Kırmızı kart ise oyuncunun oyun dışı kaldığını belirtir. Böylece kırmızı kart gören oyuncunun takımı eksik oyuncuyla maçı sürdürmek zorunda kalır.
Futbol oyununda bir başka ceza atışı da ofsayttır. Bir oyuncunun eğer: Kafasının vücudunun veya ayaklarının herhangi bir kısmı rakip takımın yarı alanında (orta saha çizgisi hariç) ise ve Kafasının vücudunun veya ayaklarının herhangi bir kısmı rakip takımın kale çizgisine toptan ve sondan ikinci rakip oyuncudan daha yakın ise ofsayt pozisyonundadır.
Maç sırasında topun savunma yapan takımın oyuncularından birine değmeden aut çizgisi dışına çıkmasına aut denir. Top oyuna altı pas içinde yapılan aut atışıyla sokulur. Topun, aut çizgisini savunan takımın oyuncusuna çarparak oyun alanı dışına çıkmasına ise korner adı verilir. Bu durumda hücum etmekte olan takım tarafından topun çıktığı bölümdeki köşeden kaleye korner ya da köşe atışı denen bir atış yapılır.
Topun oyun alanının dışına yanlardaki taç çizgisinden çıkmasına taç denir ve yan çizgi üzerinden taç atışıyla top oyuna sokulur. Elle yapılan taç atışını, topun dışarı çıkmasına neden olan oyuncunun rakibi olan takım kullanır. Taç ve korner atışlarından ofsayt doğmaz.
HAKEMLER: 1 Orta hakem, 2 Yan hakem, 1 4. (Yedek) Hakem,
Hakem Ekipmanları
Hakemler aşağıdaki ekipmanları yanlarında bulundurmalıdır:
• Düdük(ler)
• Saat(ler)
• Kırmızı ve sarı kartlar
• Not Defteri (veya maç kayıtlarını tutacak diğer araçlar)
Oyun Devreleri
Bir maç 45 dakikalık iki eşit devreden oluşur, eğer hakem ve iki takım maç başlamadan önce ve müsabaka talimatlarına uygun olarak anlaşırlarsa süre azaltılabilir.
Devre Arası Süre
Oyuncuların devre arasında 15 dakikayı aşmamak kaydı ile dinlenme hakları vardır. Müsabaka talimatları devre arası süreyi belirtmelidir ve belirtilen süre sadece hakemin izni ile değiştirilebilir. İlave devrelerin devre arasında kısa bir içecek molasına (bir dakikayı geçmemelidir) izin verilir.
Kayıp Zaman için Ek Süre
Aşağıdaki durumlar sebebiyle kaybolan süre ait olduğu devreye eklenecektir:
• Oyuncu değişiklikleri
• Sakatlanan oyuncuların değerlendirilmesi ve/veya oyun alanından çıkartılmaları
• Zaman geçirilmesi
• Disiplin cezaları
• Müsabaka talimatlarına göre izin verilen içecek (bir dakikayı geçmemelidir) ve diğer tıbbi sebeplerden dolayı duraklamalar
• Video Yardımcı Hakem kontrol ve incelemelere bağlı gecikmeler Oyunun tekrar başlatılmasını geciktiren önemli duraklamalarda dahil diğer sebepler (örneğin gol atılması sonrasında gerçekleşen kutlamalar).
Topun Oyun Dışı Olması
- Top kale çizgisini veya taç çizgisini havadan veya yerden tamamen geçtiği zaman
- Oyun hakem tarafından durdurulduğu zaman
Topun Oyunda Olması
Top hakemlerden birine, kale direğine üst direğe veya köşe bayrak direğine çarpıp dönerek oyun alanı içinde kaldığı durumlarda dahil olmak üzere diğer tüm zamanlarda oyundadır.
Topun gol olup olmaması
