Kaykay
Kaykay, 20. yüzyılın ortalarından sonra Amerika Birleşik Devletleri’nin Kaliforniya eyaletinin sahil kentlerinde rüzgârsız günlerde sörf yapamayan gençlerin böyle günlerde vakitlerini geçirmek için önceleri tahta parçalarına tekerlek takarak buldukları bilinen ekstrem spor dalı ve bu amaç için kullanılan spor aletidir. Başlangıcından bugüne popülaritesi sürekli artıp azalan spor ilk ortaya çıktığı yer olması itibariyle özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde olmak üzere onyıllardır dünyanın hemen her köşesinde çok sayıda amatör ve profesyonel sporcu tarafından yapılmaktadır.
MALZEME
Kaykay tahtası yani Deck ya da Board: Bu parça, ince akçaağaç dilimlerinin kalıp içinde preslenmesi ile oluşturulur. Bu katlara, ağacın orijinal ismi olan maple adı verilir. Gereksiz bir bilgi de verelim; Kanada bayrağındaki şekil, bu ağacın yaprağıdır. Üretim aşamasında, kullanıcının tercihleri tahtanın farklılaşmasına yol açar. Örneğin; iniş(Downhill) yarışlarında ince, uzun ve düz deckler kullanılır. Bu kaykaylara “longboard” denir. Rampa veya havuzda ise, baş ve kuyruk kısımları kalkık bir tahta, hareketlerde büyük kolaylık sağlar. Kaykay tahtasının boyutları da önemli bir etkendir. Kısa bir tahta hafif ve hassas olur. Bu yüzden daha fazla teknik gerektirir, tecrübe ister. Uzun bir tahta ise, daha stabildir ve güçlü olur. Bu da onu yeni başlayanlar için ideal kılıyor.
Tekerlekler: Bu malzeme de, deck gibi sürüş stiline göre değişkenlik gösterir. 52 mm’lik küçük tekerlekler sokak gibi düz zeminlerde hareket yapmayı kolaylaştırırken, büyük tekerlekler rampa için tercih edilir.
Truck: Tekerlekleri tahtaya bağlayan parça olup, seçimi tamamen sizin deneyiminize bağlıdır. Pek çok marka var. Zaman geçtikçe kendinize en uygununu bulacaksınız.
Bir kaykayın dingil ve tekerleri
Rulman: Tekerlerin iç kısmına takılan halka şeklindeki parça. Pek çok yoyonun içinde de bu parçayı görmek mümkün. Rulman, sayıyla belirtilen ABEC adlı bir kritere göre farklılaşır. Sayının düşük olması rulmanın yavaş, yüksek olması ise hızlı döneceği anlamına gelir. Son olarak belirtelim; bu parçanın fiyatı kalitesinde büyük rol oynamakta. Küçük bir tavsiye, rulmanlarınızın suyla temasını engellemek, bu parçanın sağlığı açısından önemli.
Rulman çalışma prensibi
Ayakkabı: Her ne kadar deckin yüzeyi kaymayan malzemeyle kaplanmış olsa da; tabanı düz, az kayan modeller tercih edilmeli. Bu tarz pek çok ayakkabı mevcut. Zaten ayakkabılarda artık teknoloji ve güvenlikten çok moda ağır basmakta. Bunların dışında güvenlik amacıyla kullanılan malzemeler var. Hafif, görüşü kısıtlamayan bir kask edinilmeli. Diz ve dirsek koruyucularının yanı sıra bilekler için de koruyucu malzemeler üretilmekte. Yetmez diyenlere, özel kaykay eldivenleri, omuz koruyucuları bulunmakta. Bunların, vücudunuza uygunluğu ve hareket kabiliyetini kısıtlamaması büyük önem taşıyor. Dikkat edin.
NEREDE YAPILIR?
Bunun için kaykay çeşitlerine göre ayrım yapmak en iyisi…
Sokak kaykayı(Street skate): Türkiye’de arnavut kaldırımı döşenmemiş, trafikle boğuşmak zorunda olmadığınız her yerde yapabilirsiniz. Beşiktaş ve Ataköy sayabileceğimiz isimlerden.
Rampa(Vert skate – Halfpipe): Vert skate, kaykay için özel dizayn edilmiş rampa ve eğimli yapıların bulunduğu alanlarda yapılır. Halfpipe ise yarım daire şeklinde, ortasında kısa bir düzlüğü bulunan rampadır. Bu iki tarz genelde kaykay parkı dediğimiz alanlarda yapılabiliyor. Türkiye’de ise bu tarz yerler bir elin parmaklarını geçmiyor. İzmir, Ankara ve Mersin’de bulunuyor.
Havuz(Pool): 1960’lı yıllarda çok popüler olan, şu an vert skate içinde sayılabilecek bir tür. Türkiye’de köşeli havuz sistemi bu tarzın yapılmasını imkansız kılmakta. Ama yurtdışındaki skate parklarda bolca bulunabilir.
İniş (Downhill): Bu tarzı Türkiye’de yapan görmedik doğrusu. Bu türün tarzı iniş ve slalom. California’nın tenha yokuşlarında hala çok tutuluyor. Ama, bizde yokuş mu yok diyenler trafiksiz bir yolda deneyebilirler. Olmaz gibi geliyor ama… Neden olmasın?
Bu tür hareketlerde sporcu kaykayıyla havada kaykayını eli veya ayağıyla kavrayarak süzülür. Havada süzülürken el veya ayak her daim kaykay tahtası ile temas halindedir. Havuz veya rampalarda ollie yapmadan havalanma hareketleri ve ollienin tüm varyasyonları bu sınıfta ele alınabilir. Örneğin zıplayıp havada sağ ayak önde kayılıyor ise sağa doğru 180 derece dönülerek tam ters pozisyonda (fakie) olarak yere inilerek devam ediliyorsa bu hareketin ismi 180 frontside ollie olur ve bu bir aerial harekettir.
Serbest Sitil (Street) Disiplini:
Bu tür hareketlerde sporcu tamamen özgürdür. Kaykayının dört tekeri, iki tekeri ve hatta bazen tek tekeri üzerinde olmak üzere çeşitli numaraları seri biçimde sergiler. Ayrıca kaykayının kenarında, kuyruğunda, burun kısmında veya kaykayına tam ters olarak binerek de çeşitli hareketleri ortaya çıkarır. Bazen kaykaycı bu stilde elleri üzerinde amuda kalkmış bir halde kayarken bile görülebilir. Bu hareketlerin özel isimleri genellikle yoktur.
Flip hareketleri
Flip hareketlerinde kaykay kendi kısa çapı etrafında (oklavanın yuvarlanması gibi) 360 derece dönmelidir. Elbette bu durumun fiziksel olarak mümkün olması için hareketin havada yapılması gerekir. Buradan da anlaşıldığı üzere tüm flip hareketleri aslında aerial da sayılabilir. En basit flip hareket örnekleri burun kısmına ayağın ucu ile vurularak gerçekleştirilen kickflip ve burun kısmının tam çapraz kısmına topuk ile vurularak yapılan heelflip’tir. Diğer örnekler arasında 360 flip, hardflip ve tüm bu hareketlerin ters ayakla ,fakie ve çeşitli derecelerde frontside ve backside yapılanları gösterilebilir.
Slide hareketleri
Slide yani başka bir deyişle kaydırma hareketlerinde kaykaycı hareketleri kaykayının üstünde olmak üzere kaykayı tekerlekleri üzerinde değil ancak tahtanın altı, burun kısmı veya kuyruk kısmını kaldırım ya da merdiven kenarı tutacakları gibi materyallerde kaydırmak suretiyle yapar. Eğer kaykayın altı üzerinde materyale 90 derece açı ile kayılıyorsa buna boardslide denir. Burun kısmının kaydırıldığı harekete noseslide kuyruk kısmı kaydırıldığında ise tailslide denir.
Grind hareketleri
Grind hareketlerinde olayın esası kaykayın dingillerini hareketin yapıldığı duvar, kaldırım veya boru gibi materyallerle temas etmesidir. Kaykaycı hareketi dingiller üzerinde kayarak tamamlar. Örnek olarak özel bir boru üzerinde her iki dingil üzerinde sürtünerek hareket tamalanırsa bu harekete 50-50 Grind denir. Eğer sadece arka dingiller üzerinde sürtünerek hareket tamalanırsa hareketin adı 5-0 grind olur. Ön dingil ve burnun bir kısmının sürtünerek tamamlandığı hareket ise Crooked grind olarak adlandırılır.
