Beyzbol/Softbol
Atak takımın vurucusu (batter) elinde Beyzbol sopasıyla beklerken, defans takımının atıcısı (pitcher) elinde top ile sekil-1 deki resimde 1 numaralı bölüm de yerini alır. Atıcı (pitcher) amaç olarak tam karşısında yer alan vurucuya (batter) topa vurdurmamak için atışlar yapar.
Vurucu (batter) ise kendisine doğru atılan toplara elindeki Beyzbol sopasıyla vurmaya çalışır. Oyun temel olarak bu 2 harekete dayanır. Atıcı (pitcher) elindeki topu karşı takımın vurucusuna doğru fırlatmış olduğu topu belirlenen ölçü ve kurallar içerisinde atmak zorundadır. Attığı topun sayı olabilmesi için bir bölgeye denk gelmesi gerekmektedir. Bu bölgeye strike bölgesi (strike zone) deniliyor. Bu bölge yaklaşık olarak vurucunun göğüs hizası ile dizleri arasında kalan bir alandır. Atıcı (pitcher) atmış olduğu topları bu alana denk getirmek zorundadır. Aksi takdirde yapmış olduğu atış geçersiz sayılacak (strike out) ve tekrardan atmak zorunda kalacaktır.
Atıcı tarafından atılan topu strike bölgesinde kurala uygun olarak vurulduğuna, atıcı tarafından atılan topun kurala uygun olarak atıldığını tutucunun hemen arkasında bulunan Plaka Hakemi gözlemler ve karar verir.
Atıcı topu yollar ve top strike bölgesine denk gelmez ise atış tekrarlanır. Atışın tekrarlanması için vurucunun hamle yapmaması gerekmektedir. Burada vurucunun dikkati çok önemlidir. Atıcının atmış olduğu top strike bölgesine denk gelmez ancak vurucu topa karşı hamle yaparsa atış geçerli, vurucu ise ıskalamış sayılır.
Atıcı bir vurucuya toplam olarak 3 kere top atar. Bu atışların hepsi strike bölgesine denk gelirse ve vurucuda ıskalamış ise (strike) o vurucu oyun dışına (out) alınır. Kısaca 3 strike 1 out olur.
Defans yapan takım ne zaman atak olduğu durum:
Atak yapan takım 3 kere out olması durumunda yani 3 adet atıcının da (batter) oyun dışı kalması halinde o takımın hücum yapma şansı biter. Atak yapan takım bu sefer defans takımı olarak sahada yerini alır, yapan takım ise atak yapan takım pozisyonuna geçer ve home base diye adlandırılan bölümde vurucusu ile yerini alır.
VURUŞ
Vurucunun isabet ettirdiği top faul bölgesine düşerse yapılan atış geçersiz sayılarak ve ıska (strike) hanesine 1 sayı eklenir. Vurucu yine isabet ettirdiği top ön bölgedeki kaleci yada dış sah oyuncuları tarafından havada tutulursa yine başarısız bir atış yapmış olur.
Vurucunun vurduğu top herhangi bir kaleci yada dış saha oyuncusu tarafından havada yakalanmaz ve geçerli bir bölgeye düşerse kurallara uygun bir atış olmuş olur ve vuruşu yapan kişi elindeki sopayı atarak home base den 1. kaleye doğru koşmaya başlar. Burada mantık tamamen köşe kapmaca oyununda ki gibidir. Vuruş yapan adam koşucu pozisyonuna geçer.
Vurucu vuruştan sonra home base den çıkarak 4 kaleyi de geçerek tekrar home base’ye dönerse bir puan almış olur. Eğer takım arkadaşlarından o esnada diğer kalelerde de oyuncu var ise onlarda home base’ye doğru koşar ve her kişi için haneye bir puan işlenir.
Ancak defans takım oyuncuları vurulan topu iç yada dış sahada topu yakalaması halinde atak takım için zor zaman başlamış olur. Defans oyuncusu kalelerin önünü kesmek yada atak pozisyonunda olan koşucunun önünü kesmek için defans oyuncularından birine dokunan topu ulaşmak istediği kaledeki defans oyuncusuna ulaştırarak koşucuyu diskalifiye eder.
Örneğin vurucu 1. kaleye doğru koşar ve defans oyuncularından önce o kalede bulunan beyaz süngere dokunursa o kaleyi kapmış olur. Ancak defans topu kaleye koşucudan önce gelirse açıkta kalarak oyun dışı olur.
Bunun yanında vurucu sağlam bir vuruş yaptı ve topu dış sahada yakalanması zor bir bölgeye yolladı ise koşucu pozisyonuna geçen vurucu koşu gücüne bağlı olarak hızlı mantık yürütür ve topun geliş süresine bağlı olarak tüm kaleleri geçebilir yada tehlike sezdiği anda her hangibi bir kalede kalarak bekleyebilir.
Kalede kalan vurucu yerine oyuna yeni vurucu girerek aynı işlemler tekrarlanır.
MAÇ SÜRESİ
Beyzbol maçları toplam 9 periyot (ınning) halinde oynanır. Maça her zaman misafir takım atak takım olarak başlar. Bir periyotta her takım bir kere defans bir kere hücum oynarlar. Bir periyodun tamamlanabilmesi için 2 takımında atak hakları sırasın da 3 kez out olması gerekir. Bu Şekilde toplam 9 periyot oynanır. 9 periyot sonunda eğer beraberlik söz konusu ise maç uzar. Maçın uzaması berberlik bozulana kadar periyotlar halinde devam eder. Ev sahibi takım eğer maçın 9. periyodunda hücum hakkına sahip ve önde ise, isterse hücum hakkını kullanmadan maçı bitirebilir ve maçı kazanmış sayılır.
Genel olarak özetler isek;
Beyzbol defans ağırlık bir oyundur. 9 kişiyle oynanır. Oyun genel anlamda atıcı ve vurucu arasında geçer. Vurucu 3 kez topu ıskalarsa oyun dışı kalır ve atıcı 3 oyuncuyu oyun dışına yollarsa bu sefer roller değişir ve atak yapan takım defans, defans yapan takım da atak pozisyonu alır. Oyun aynı şekilde devam eder. Atak yapan takımın sayı kazanması için vurucunun atıcının attığı topa vurması ve sırayla kaleleri ele geçirip home base’ye ulaşması gerekmektedir. Kaleleri kaparken de kalelere toptan önce ulaşması gerekir. Aksi takdirde oyun dışı kalır.
Gerek Amerikan Beyzbol Ligi MLB’de playoff sezonunun başlaması gerekse de Brad Pitt’in ‘Moneyball’ filmi nedeniyle, beyzbol yeniden ülke gündeminin tepesinde. Beyzbol, ABD’nin en popüler iki sporundan biri. Oyunun kökenleri pek bilinmemekle beraber, 19’ncu yüzyılın ortalarından itibaren yeni dünyada yaygınlaşmaya başladı. 1871 yılında Ulusal Lig (National League) ve 1901 yılında Amerikan Ligi (American League) kuruldu. 1905 yılından beri her yıl bu iki ligin şampiyonları, dünya şampiyonluğu için sezon sonunda karşı karşıya geliyor. Bu iki ligin birlikte oluşturduğu en büyük beyzbol ligine “Major League Baseball (MLB)” deniyor. Genellikle Nisan ayının ilk pazar günü başlayan ve Ekim ayının ilk pazar günü sona eren normal lig boyunca takımlar 162 maç yapıyor. Ulusal ligde doğu, batı ve merkez konferasnlarında toplam 14 takım mücadele ediyor. Amerikan liginde ise doğu, batı ve merkez konferanslarında toplam 16 takım mücadele ediyor. Normal lig sonunda her iki ligin 3’er konferansında birinci olan takım ile, her iki ligin birer en iyi ikincisinden (wild card) oluşan 8 takım “division series” denilen playoff maçları oynuyor.
Division Series’te eşleştiği rakibi eleyen 2’şer takım, kendi liglerinin şampiyonu olmak için, şampiyonuk serisi maçları oynuyor. Şampiyonluk serisinde eşleştiği takımı yenen ise Amerikan Ligi şampiyonu ya da Ulusal Lig şampiyonu ünvanlığı kazanıyor. Daha sonra bu iki şampiyon 7 maçlık “World Series” ilebeyzbolda yılın en büyüğünü belirlemek için karşı karşıya geliyor.
Beyzbolda genel kurallar
Beyzbol, “umpire” adı verilen 1 ya da daha fazla hakemin kontrolünde 9’ar oyuncudan kurulu iki takım arasında oynanır. Amerikan beyzbol liginde (MLB) genelde, 4 hakem bulunuyor. Beyzbol, her takımın her birinde birer kez hücum ve savunma pozisyonunda olduğu 9 devre (inning) olarak oynanır. Her inning’in ilk devresine ‘top’ ve ikinci devresine ‘bottom’ denir.
Beyzbol Sahası
Beyzbol sahasında bir baklava dilimini andıran her bir köşesi 27 metre uzunluğundaki kare alanda(diamond) 4 adet “base(kale)” vardır. Top atıcı(pitcher) ile topa vurucu(batter) arasındaki mesafe 18.4 metredir. Vurucunun arkasındaki maskeli oyuncuya ise “catcher” denir.
Beyzbol oyununda, top atıcı ve yakalayıcı, topa vuran kişiyi oyun dışı bırakmaya, vurucu da kaleleri(base) oyun dışı kalmaksızın aşıp, sayı kazanmaya çalışır. Hücumdaki takımın her oyuncusu sırayla sayı kalesine gelir ve top atıcının sayı kalesinin arkasında duran yakalayıcıya(catcher) attığı topa, sopayla(bat) vurmaya çalışır. Topun nizami şekilde atılıp atılmadığına ‘catcher’ın hemen arkasında duran hakem karar verir.
Vurucu oyuncunun(batter) nizami gelmiş bir topa vuramamasına “strike” denir. 3 defa “strike” yapan vurucu oyuncu, hakkını kaybederek oyun dışı(strikeout) kalır. Bir devrede 3 oyuncusu “out” olan vurucu takım(hücum takımı), hücum hakkını kaybederek savunma takımı olur. Top atıcının(pitcher), topu nizami atamamasına ise, “ball” denir. Atıcı 4 kez “ball” yaparsa, rakibi olan top vurucu(batter), ilk kaleye(base) yürüme hakkı kazanır.
Atıcının nizami attığı topa, vurucu da nizami bir şekilde vurmayı başarırsa, “base steal” denen kale kapma yarışı başlar. Topa vuran oyuncu sopayı atarak ilk kaleye doğru koşmaya başlar. Rakip takım ise, vurulan topu yakalayıp, vurucudan önce topu ilk kaledeki elemanına ulaştırmaya çalışır. Eğer, rakip takımın elemanı, bir ayağı kaledeyken arkadaşlarının attığı topu, vurucu kaleye ulaşmadan tutarsa, vurucu oyun dışı (groundout) kalır. Ancak, vurucu top geri gelmeden ilk kaleye ulaşırsa(safe) o kaleye yerleşir ve bir başka arkadaşının vurucu platformuna yerleşmesine imkan verir. Eğer topun gelmesi gecikirse, vurucu ikinci kaleye doğru da koşabilir. Dördüncü kaleye ulaşan her oyuncu takımına 1 sayı kazandırır. Eğer vurucunun vurduğu topu rakip takım, havada yakalarsa, vurucu yine oyun dışı(flyout) kalır.
Beyzbolda en değerli vuruşa sayı turu (home run) denir. Top vurucu, iyi bir vuruşla topu sahanın dışına gönderirse, “home run” yapmış olur. Bu durumda vurucu oyuncu, başarısızlık riski olmadan rahatça 4 kaleyi de koşarak sayı yapar. Eğer diğer kalelerde kendisinden önce yer kapmış takım arkadaşları da varsa onlar da sayı turuna katılır. Böylesi durumlarda, ‘home run’ vuran oyuncu, kalelerde kaç arkadaşı varsa, takımına o kadar sayı kazandırmış olur.
9 ‘inning’ sonunda en çok sayıyı kazanan maçı kazanmış sayılır. Eğer eşitlik olursa maç, bir takım önde tamamlayıncaya kadr sürekli bir ‘inning’ daha uzar.
SOFTBALL
Softball sporu beyzbolun bir çeşididir. Daha çok rekreasyon seviyesinde oynanır ve beyzboldan daha küçük bir sahada oynanır. Kurallar çok benzer olsa da, farklı olanlar var. Spor, Kuzey Amerika’da yaygın olarak oynanır, ancak Asya, Avrupa ve Güney Amerika’da oynanan profesyonel ligler de vardır.
Oyunun Amacı
Softball’un amacı, oyuncu dört tabanlı bir saha etrafında koşmaya çalışmadan önce topa vurmaktır. Bir oyuncu, oyundan atılmadan doğru raund almayı başardığında bir sayı atılır. Oyunun sonunda en çok koşan takımın galibi sayılır.
Oyuncular ve Ekipmanlar
Her softball takımının 9 oyuncusu vardır. Oyun 7 periyotta gerçekleşir ve her atış içinde takım sahaya girer. Bir periyot (innings), innings’in başı ve sonu olarak adlandırılan iki bölüme ayrılır. Deplasman takımı önce vuruşların başında ev sahibi takım sahasını vururken, ardından takımlar değişir, böylece ev sahibi takımı vuruşların dibinde vurur.
Oyunun başında vuruş hakkı kimde ise, oyun boyunca değiştirilemez. Bir topa vuran oyuncu, top zıplamadan bir saha oyuncusu tarafından yakalanarak, bir vuruşun vurulduğu üç kez topu kaybeden veya tabanlar arasında koşarken topu tutan bir saha oyuncusu tarafından etiketlenerek verilebilir. Vurucu (batsman) vuruş yapmadan 4 kez topa vurmaya kalkarsa vuruş yapmaz ve ilk vuruşa kadar atılabilir. Softboldaki vuruş bölgesi beyzbolinkinden daha büyüktür.
Takımlar kadınlar, erkekler ve karışık çift olabilir. Bir takım bir periyotta kendi atışlarını tamamladığında, bir sonraki periyotta takımlar tam tersi rolü üstlenir. Periyot, atıcı takımın üç takım arkadaşını çıkarmasını başardığında tamamlanır.
Puanlama
Vurucu topa vurduktan sonra Bir tur koşmayı başardıkları her topa vuran oyuncu için atılır. Topa vuran oyuncu, topu ana plakaya getirmediyse de zaten üssünde bulunan bir oyuncuyu elde etmeyi başarsa bile, bir koşu atılabilir.
Oyunu Kazanmak
Oyunun galiplerine, 7 periyot tamamlanmasının ardından karar verilir. 7 periyot sonrası en çok koşan takımın galibi ilan edilir. 7 vuruştan sonra oyunda beraberlik söz konusu ise, kazanan bulunana kadar ekstra bir vuruş oynanır.
Softball Kuralları
- Her takım 9 oyuncudan oluşmaktadır ve takımlar karışık cinsiyetten olabilir.
- Bir oyun 7 periyotta oluşur ve iki bölüme ayrılır; periyotun başı ve sonu.
- Her takım, taraf değiştirmeden önce her oyunda bir kez vurur.
- Azalan takım bir atıcı, bir yakalayıcı, birinci alandaki bir oyuncu, ikinci alandaki ikinci, üçüncü alandaki üçüncü, üç derin saha oyuncusu ve kısa duruşu var.
- Bir vuruşçunun topa başarılı bir şekilde vurması ve mümkün olduğu kadar çok sayıda üs etrafında koşması gerekir. Tüm yol boyunca döndüklerinde ve eve geri döndüklerinde tekrar tabağa çıkmadan atılırlar.
- Sahaya giren takım, topa vuran oyuncuların topu kaçırmasını, topu tutmasını, topa ulaşmadan önce bir tanesini etiketlemesini ya da elleriyle topu koşarken topa vuran oyuncuları etiketlemesini önleyebilir.
- Birinci ve üçüncü taban çizgisinin aşağısında faul alanı var. Top zıplamadan önce bu çizgiyi geçtikten sonra, top ‘ölü’ sayılır ve oyun yeni bir adımla yeniden başlar.
- Bir dış koşu, topu dış sahaya ve ölü bir top alanına vurmak suretiyle skorlanabilir.
- Topa vuranlar daha sonra, üste herhangi bir ilave silahla birlikte puan almak için üslerin etrafında dolaşabilirler.
