Artistik Buz Pateni

Teknik ve estetiği bir araya getiren artistik patinaj atlayış (jump), dönüş ve spirallerin bir karışımıdır. Bireysel patenciler, belirlenen hareketleri teknik yetenek ve estetik sunumu değerlendiren jürinin önünde uygular. Artistik patinajcılar, gerekli unsurların sunulduğu teknik becerilerini sınayan ve sanatsal ifadelerini de ortaya koyabilecekleri kısa bir program hazırlar. Artistik patinaj 1924 Kış Sporları Olimpiyatları’nda resmi bir spor dalı haline gelmiştir. Artistik patinaj dünya çapında ama özellikle Kuzey Amerika, Avrupa ve eski Sovyet ülkelerinde çok yaygındır. Artistik patinaj yarışmaları bireysel erkek ve kadınlarda ya da çiftlerde düzenlenir. Ayrıca senkronize patinaj için de ayrıca bir yarışma vardır. Öne çıkan birçok paten hareketi, ismini onu ilk meşhur eden patenciden almıştır. Örnegin, Axel atlayışı adını ilk kez, 1882’de bu hareketi yapan Norveçli patenci Axel Paulsen’dan almıştır.

Yarışmacı Profili
Üst düzeydeki patenciler nefes kesen dönüş, sıçrayış, kaldırış ve spiral kombinasyonlarını yapabilmek için bir jimnastikçinin esnekliğine, bir dansçının duruşuna ve bir sürat patencisinin dengesine sahip olmalılardır. Bu yetenekleri mükemmelleştirmek, saatler süren özenli çalışma disiplini gerektirir. Patenciler, belki de bir jimnastikçiden bile daha çok pozisyon duyusuna ihtiyaç duyarlar. Böylece, buzda ya da havada yaptıkları her hareketi an be an takip edebilir ve hâkimiyet kurabilirler.

Buz Pateni Pisti
Buzun ısı derecesi önemli bir faktördür: Sıcaklık -5.5 derecede tutulur; bu, bir buz hokeyi pistinden 3.5 derece daha sıcaktır. Buz soğudukça hareketler sertleşir ve yavaşlarken, daha sıcak buz hızı arttırırken kayganlık ve yumuşak inişler sağlar. Kış Olimpiyatları ve ISU yarışmaları gibi büyük etkinliklerde hakemler, jüri ve diğer teknik ekip buzun dışında oturur. Daha düşük seviyeli etkinliklerdeyse görevliler genellikle buzun üzerindedir.

İnce Buzun Üstünde Kaymak
Artistik patinajcılar iki program sunar: Kısa ve serbest program; her ikisinde de gerekli öğeler sunulmalıdır. Teknik kısa programda sekiz öğe sunulması gerekir. ikili Axel atlayışı, flying sit spin, ikili ve üçlü atlayışların kombinasyonu ve çiftler için, spiraller ve fırlatışlar. Yarışmanın ikinci bölümü olan serbest stildeyse tüm pisti kapsayan ve denge gerektiren öğeler bulunur: Atlayışlar (jump), spiraller, art arda adımlar vb. Çiftler hareketlerini paralel ya da simetrik biçimde ve eş zamanlı olarak yapmalıdır. En yüksek puan için, tüm öğleleri bağlayıcı zor adımlar, değişik tutuş ve pozisyonlarla birbirine bağlamalıdır.

Puanlama : Yeni sisteme göre, hangi jürinin hangi puanı verdiği gizli tutuluyor.

Puanların Şifresi : Her bir öğenin kaç puan değerinde olduğunu belirleyen bir ölçeği vardır.-3 ile +3 arasında uygulanan puanlar, öğenin ne kadar iyi sergilendiğinin göz önünde bulundurulmasının ardından bu değere eklenir. Büyük etkinliklerde, sadece yedi jüri üyesinin puanları bir patencinin finaldeki puanını belirler. 12 jüri üyesinden dokuzu bilgisayar tarafından gelişigüzel seçilir. En yüksek ve en düşük puanların silinmesinin ardından, geriye kalan yedi jüri üyesinin puanlarının ortalaması “trimmed (budanmış) ortalamayı” oluşturur ve bu da finaldeki sonuca eklenir.

Teknik Konular
Yorumcuların neden bahsettiğini anlamak, paten rutininin anlaşılmaz taraflarını ve patencilerin buz üstündeki katıksız fiziksel yeteneklerini anlayabilmektir:
Parmak Ucu Atlayışı (Toe Jump) : Patencinin, patenin parmak ucundan yükselerek atlayış yapması. Örneğin, flip, Lutz ya da toe loop.
Kenar Atlayışı (Edge) : Patencinin, patenin belirli bir kenarını kullanarak yükselmesi. Örneğin Axel, Loop, Salchow atlayışları.
Spin : Patencinin, pistin ortasında parmak ucunda yaptığı dönüş. Kombinasyonlu spinlerde patenci, dönüşün hızını ayarlarken bir taraftan da ayağını ve pozisyonunu değiştirir.
Kaldırma (Lıft) : Çiftlerde kullanılan bir teknik. Erkek patenci partnerini genellikle başının üstüne kaldırır, bazen de havaya atar.
Ayak Hareketleri (Footwork) : Patenci buzda ilerlerken birbiri ardına attığı adımlarla hem yeteneklerini gösterir hem de hareketlerini sergiler.
Teknik Zamanlama : Artistik patinaj programları zamana bağlıdır. Çiftler ve teklerin yarıştığı kısa program iki dakika 50 saniyeyle sınırlıdır. Serbest stil programları erkekler ve çiftlerde 4,5, kadınlardaysa 4 dakika sürer.

Mükemmeli Sergilemek
Teknik unsurların eksiksiz uygulanması, yüksek puanları sağlamlaştırır. Ancak, unsurları sadece eksiksiz sergilemek yetmez, aynı zamanda yüksek hızda ve sürekliliği olan karışık kombinasyonlarda sergilenmeleri gerekir. Serbest stil programlarında bireysel sanatsal anlatım da gereklidir.
Atlayışlar
İzleyiciler için, birbiri ardına gelen büyüleyici atlayışlar iyi bir patencinin göstergesidir. Yarışmanın en üst seviyesinde erkekler üçlü ya da dörtlü dönüşler yaparken, kadın patenciler üçlü dönüşler yapar. Atlayışlar patenin parmak veya topuk kısmından yönlendirilirken, kombinasyonlarla ya da tek başına atlayış olarak sergilenebilirler.
Dönüşler (Spıns)
Puan kazandıracak başarılı dönüşlerin anahtarı hız ve hâkimiyettir. Dönüşün hızı patencinin devir sayısını belirler (ne kadar çok devir olursa o kadar iyidir). Zahmetli bir işe benzemese de, tek bir nokta üzerinde dönebilmek tekniğe hakim olunduğunu ve dönüş sırasında sergilenen tam hâkimiyeti gösterir.
Spiraller
Spiraller çiftler tarafından kısa ve serbest stil programlarda uygulanan gösterişli ve tehlikeli hareketlerdir. En azından, bir tam tur dönülmesi gerekir.

 

Not: Hakemlik ve Antrenörlük Kursları ile Güncel Haberler İçin Aşağıdaki Linki Tıklayınız.

Türkiye Buz Pateni Federasyonu