Yarış Kızağı
YARIŞ KIZAĞI (BOBSLEIGH):
Bobsleigh, bobsled veya bobsledge, takımların dar, kıvrımlı sıralı buz pistlerinde yer çekimi gücüne sahip bir kızakla yokuş aşağı zamanla yarıştıkları bir kış sporudur. İlk pistler St Moritz‟de inşa edilmeden çokönce Luge/Skeleton kızakları, Yolcuları taşımak amaçlı olarak macera tutkunu zengin tarafından kullanılmaya başlanmıştı. Bunların üç çeşidi de dağıtıcı çocukların kızaklarından ve tobogganslardan esinlenilmiştir. St Moritz‟in yan yollarını korumak adına, önce tarihi Krup Otelinin sahibi ve daha sonra Palace Otelin de sahibi olan Caspar Badrutt 1870‟de yarım borulu yapılandırılmış ilk pisti inşa etti. Bu pist 2 olimpiyatta da kış sporlarına ev sahipliği yaptı ve günümüzde hala kullanılmaktadır.
PİSTLER:
- Modern pistler çimento ve yapay buzdan yapılır. En azından bir düz bir de labirent şeklinde olmalıdırlar. Modern bir pist ideal olarak 1200-1300 metre uzunluğunda olmalı ve en azından 15 tane kıvrımı olmalıdır.
- Hız 130 km/s’i aşabilir. Bazı bobsled pistleri luge ve skeleton yarışmaları için de kullanılmaktadır.
- Sigulda, Latvia; Calgary , Canada; Lake Placid, USA and Salt Lake City, USA gibi bazı pistlerde turistlere bobsleighs yapma olanağı veren paralı hizmet vardır.
KIZAKLAR ve EKİPLER:
Modern kızaklar hafif malzemelerle, çelik ayaklarla ve aerodinamik kompozit gövdeden oluşmaktadır. Yarış kızakları en fazla 3.80m (12.5ft) uzunluğun da ve ya 2.70m (8.9 ft) uzunluğunda ( 2 kişilik) olmalıdır. Ayak kısımları 0.67m (2.2 ft) gauge olmalıdır. 1952 de Kilo limit kuralı uygulanana kadar kızak ekibinde yer alanlar çok ağır olurlardı. Şimdi maksimum kilo ekiptekiler de dahil olmak üzere 630 kg (1,388.9lbs) (4 adam), 390kg (859.8lbs) (Erkelerin 2 erkeği), or 340kg (749.6lbs) (bayanların 2 bayanı). Bu sınırlara ulaşılabilmek için metal ağırlıklar eklenebilir çünkü ağırlık arttıkça hız artar.
Bobsleigh ekipleri önceden 5 yada 6 kişiden oluşurdu fakat 1930′ larda 2 ve 4 kişiye indirildi. Bir ekip pilot, fren adamı ve 2 iticiden oluşur. Atlet seçimi hız ve yarışın başın da rekabetçi başlangıç hızını kazanmak için gerekli olan esneklikten oluşmaktadır. Pilotlar,kızağı olabilecek en yüksek hıza ulaştırabilen, çizgi boyunca kullanabilmek için yetenekli, zamanlayıcı ve usta olmalıdırlar.
Yarış kızağı ve Skeletona karşılık, Bobsleigh kızağı iki çift raya sahip olup, ön ray sistemi hareketli ve dolayısıyla yön verebilmektedir. Bobsleigh kızağının gelişimi, birbirine bağlı iki kızakla yapılan yarışmalara dayanmaktadır. 1988 yılında bir ahşap çerçeveye iki çift çelik ray takan ve ön kısmına yönlendirilin tertibat tesis eden İsviçreli Matthys, böylece ilk Bobsleigh
kızağını ortaya çıkarmıştır. O tarihten beri Bobsleigh kızakları, otomobildeki gelişmelere benzer teknik gelişmeler yaşamıştır. Günümüzde Bobsleigh kızakları için araç imalatının en son yöntemleri, hatta uzay araçlarının teknolojisinin malzemeleri kullanılmaktadır.
Raylar, tek tek dingiller asılı ve hidrolik olarak raylıdır. Dümen olarak, döner ön raylara bağlı bir tel halat kullanılır. Fren fonksiyonu için, bir el freni kullanılır. Bobsleigh kızağı yarışmaları, yarış kızağı pistine benzer, ancak daha uzun olan ve geniş çaplı virajlara sahip bulunan Bobsleigh pistlerinde yapılır. Pist genişliği düzlüklerde 1.40 m’dir. Suni yollarla hazırlanan pistlerde hem Bobsleigh, hem de kızak yarışmaları yapılabilir.
YARIŞLAR:
Yarışlar, % 8 eğim 1200-2000 m uzunluktaki buz pistte veya suni bir pistte iki veya dört kişilik özel kızaklarla yapılır. Bobsleigh kızaklarının altında iki çift çelik paten bulunur. Öndeki patenler bir direksiyona bağlı olup, araçta oturan sporcu tarafından kızağa yön verir.
Kayma yarışı, en gerideki sporcunun kızağı en az 15 m en fazla 50 metre itmesiyle başlar. Kronometre bu itme faslından sonra çalıştırılır. Bobsleigh,1924 ten beri olimpiyat oyunlarına dahil bir spordur. Kızağın ayakları bu mesafe için buza adapte olur, bu sayede dümen tutma başlangıçtan sonrası için pek gerekli olmaz. Yarışlar ilk itme de kaybedilebilir ama çok nadirde olsa burada kazanılma ihtimalide vardır. Yarışın devamında , kızağın hızı ağırlığına, aerodinamiklere ve ayak kısımlarına, buzun durumuna ve sürücünün yeteneklerine bağlıdır. Kızaklar yarış süreleri saniyenin yüzdesi olarak hesaplandığı için çok hızlı gidebilirler, bu yüzden herhangi bir hata final yarış mevkisinde çok önemli bir rol oynayabilir. Küçük hatalar bile hızlarda ufak düşüşler yaratabilir ve zamanı arttırabilir. Çünkü hızda ki herhangi bir düşüş kızağın pistteki duruşunu etkiler, pist üzerinde yapılan hatalar sonucu bitiş çizgisinden önce yapılan hatalardan daha çok etkiler.
Yarışmadaki her bir kayış bir elemeye denk gelir. Erkekler ve bayanlarda normal yarışlarda 2 kişinin eklenmesi ve eleme yarışlarından sonra hesaplamalar yapılır. Kış Olimpiyat Oyunlarında ve Dünya Şampiyonalarında, tüm yarışmalarda ( hem erkek hem bayanlar da ) 4 eleme turu vardır.
Bobsleigh yarışması, genelde dört ayak üzerinden düzenlenir. Toplam süre değerlendirilir ve klasman belirlenir. Yarış kızaklarında olduğu gibi, Bobsleigh kızaklarında da rayların ısıtılması yasaktır. Sporcular, rüzgâra karşı etkili giysiler, yaralanmalara karşı kasket ve buzda iyi basılabilecek sağlam ayakkabılar kullanırlar. Yarışmadaki başarı, iyi bir start ve dümencinin becerisine bağlıdır. Hızlı bir start için, hızlı hareket edebilen sporcular, Bobsleighi en kısa sürede harekete geçirebilmelidir. Bu yüzden bazı dümenciler, örneğin kısa mesafe koşucusu gibi, diğer spor dallarında başarılı olan sporcuları seçmektedirler.
Startta sporcular, bütün güçleri ile Bobsleigh i mevcut itme rayları ile boblarına hız kazandırmaya çalışırlar. Bobsleigh, harekete geçtiğinde, birer birer veya sırasıyla bobun içine atlarlar ve gerekli pozisyonlarını alırlar. Bundan sonraki hemen her şey dümenciye kalmıştır. Dümenci, görevini çok büyük bir dikkatle yapmalı, doğru yoldan gitmeli, köşe bantlara temas etmemeye çalışmalıdır. Köşe bantlara her temas, zaman kaybedilmesine neden olmaktadır. Diğer sporcular ise, ağırlık dengesinin doğru bir şekilde kurulmasına çaba gösterirler. Bobsleigh yarışmalarında, saatte 120 km.ye kadar büyük hıza ulaşılabilmektedir. Sporcuların cesareti yanında hızlı reaksiyon yeteneği ve sağlam bir sinir yapısına sahip olmaları gerekmektedir.
